با شیوع کرونا در سراسر جهان، پروتکل‌های بهداشتی گوناگونی در دنیا برای جلوگیری از انتشار این بیماری از سوی سازمان‌های بهداشتی معرفی‌شده است. یکی از اصلی‌ترین روش‌ها، استفاده از ماسک است. استفاده از ماسک نیز عوارضی دارد؛ ازجمله سردرد. اما سؤال اصلی اینجاست "چرا ماسک باعث سردرد می‌شود؟".

یکی از اصلی‌ترین و مؤثرترین روش‌های فعلی برای مهار ویروس کووید 19 تزریق واکسن کرونا است. بااین‌وجود، استفاده از ماسک، شستن دست‌ها به مدت 29 ثانیه و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی، حتی بعد از تزریق واکسن نیز باید رعایت شود. بااین‌حال، هر وسیله و روشی در کنار مزایایی که دارد، احتمال دارد همراه با معایب و نکات منفی باشد. ماسک‌ها نیز از این قاعده مستثنا نیستند.

با گذشت مدت زمان طولانی از گسترش ویروس کرونا، بسیاری از روش‌های جلوگیری و درمان کرونا آزموده شده‌اند و نتایج استفاده از آن‌ها مشخص شده است. در مورد استفاده از ماسک‌های تنفسی که خود یکی از مؤثرترین روش‌های جلوگیری از ابتلا به کرونا هستند؛ بروز سردرد و احساس ناخوشایند در افراد به‌تدریج آشکار شده است.

آیا استفاده طولانی مدت از ماسک باعث سردرد می‌شود؟

ماسک‌های تنفسی با مسدودسازی انتقال مواد آلاینده همچون ویروس‌ها و گردوغبار به مجاری تنفسی، از بروز بیماری جلوگیری می‌کنند. پیش از شیوع بیماری کرونا نیز، محققان و پزشکان به بیماران مبتلا به سرماخوردگی، آسم، آلرژی، آنفولانزا و در زمان آلودگی‌های هوایی به افراد مختلف توصیه می‌کردند تا از ماسک استفاده نمایند. بااین‌حال تحقیقات نشان می‌دهد استفاده طولانی مدت از ماسک باعث تغییرات تنفسی، سردرد، تغییر ضربان قلب و کم‌آبی بدن می‌شود. اما این علائم عموماً موقتی هستند و به‌تدریج بهبود می‌یابند. به همین دلیل، این موضوع نباید مانع از استفاده از ماسک در بین عموم مردم شود. زیرا مزایای استفاده از ماسک در مقابل نکات منفی آن بسیار بیشتر است.

علت سردرد در زمان استفاده از ماسک چیست؟

تحقیقات متعددی درباره بروز سردرد در زمان استفاده از ماسک تنفسی انجام شده است. یکی از موارد تحقیقاتی این سردرد را به کاهش میزان اشباع اکسیژن تنفسی مرتبط می‌داند. این تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از ماسک برای حدود 4 ساعت سطح اکسیژن شریانی را از 98 درصد به 96 درصد کاهش می‌دهد و در مقابل باعث افزایش ضربان قلب می‌شود.

از دیگر عوامل بروز سردرد در زمان طولانی استفاده از ماسک می‌توان به تأثیر ماسک بر اعصاب اشاره کرد. این موضوع به این معنی است که زمانی که از یک ماسک تنگ استفاده می‌شود، به‌مرور زمان به مفصل‌های گیجگاهی فک که مفصل فک را به جمجمه متصل می‌کند، فشار وارد می‌شود. این فشار باعث می‌شود تا ماهیچه‌ها و بافت‌های حرکت دهنده فک، تحریک شوند. در نتیجه اعصابی که در این بخش‌ها وجود دارند تحریک شده و پیام‌های درد را به مغز می‌فرستند. در نهایت، این پیام‌ها باعث بروز سردرد در فرد می‌شود.

آیا استفاده طولانی مدت از ماسک عوارضی می‌تواند داشته باشد؟

با گسترش کرونا افراد چه به منظور رعایت بهداشت و چه از روی ترس، از ماسک‌های تنفسی در اجتماعات مختلف برای مدت زمان‌های طولانی استفاده می‌کنند. باوجوداینکه هنوز تحقیقاتی در خصوص استفاده از چندین ماسک بر روی‌هم می‌تواند جلوی ابتلا به بیماری کرونا را بگیرد، منتشر نشده است؛ بااین‌حال، بسیاری از افراد فکر می‌کنند استفاده از چندین ماسک بر روی‌هم می‌تواند از بروز بیماری به‌صورت کامل جلوگیری کند.

این درست است که هرچه لایه‌های ماسک بیشتر باشد، عبور ویروس از میان آن‌ها سخت‌تر می‌شود. در نتیجه شانس ابتلا کاهش می‌یابد. بااین‌وجود، استفاده از چندین ماسک چندلایه به‌صورت هم‌زمان، می‌تواند میزان اکسیژن‌رسانی به مغز را کاهش دهد و به دنبال آن، عوارضی مانند سردرد، سرگیجه و کاهش اکسیژن خون اتفاق بیافتد.

از دیگر عوارضی که استفاده طولانی مدت ماسک تنفسی در پی دارد می‌توان به بروز آکنه، زخم شدن بینی، خارش صورت، بثورات، تحریک پوستی و افزایش دمای صورت اشاره کرد.

چگونه می‌توان سردرد استفاده از ماسک را از بین برد؟

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، یکی از دلایل سردرد در استفاده طولانی مدت ماسک‌های تنفسی، استفاده از ماسک‌های تنگ است. از همین رو، اگر از ماسک‌های بهداشتی استاندارد که بیش‌ازحد تنگ نباش؛، گوش را اذیت نکند و به اعصاب و ماهیچه‌های فک فشار نیاورد، استفاده کنید؛ می‌توانید تا حدود زیادی از این سردرد بکاهید.

از دیگر روش‌ها، تنفس هوای آزاد در محیطی باز و ایمن و برداشتن ماسک به دفعات در طول مدت استفاده روزانه است. به‌این‌ترتیب می‌توانید اکسیژن کافی را به بدن خود برسانید. از دیگر روش‌های کاهش سردرد می‌توان به نوشیدن کافی مایعات، مدیتیشن و ماساژ دادن شقیقه‌ها اشاره کرد.

سردرد؛ اما ایمنی

استفاده از ماسک‌های تنفسی درست مانند هر وسیله محافظتی دیگری از افراد در مقابل بیماری‌ها و ناراحتی‌ها جلوگیری می‌کند. ماسک‌های تنفسی باوجود ایمنی‌زایی مؤثر خود در برابر ویروس کرونا، عوارض جانبی همچون سردرد و کاهش اکسیژن مقطعی خون را در زمان‌های طولانی استفاده از ماسک به دنبال دارند. مطمئناً این عوارض در مقایسه با بیماری کرونا و عوارض جانبی آن‌که ممکن است تا مدت‌ها به همراه بیمار باقی بماند؛ ناچیز است. از همین رو، اگر به فکر سلامتی خود و اطرافیانتان هستید، تا قطع شدن کامل زنجیره بیماری، استفاده از ماسک‌های بهداشتی استاندارد را فراموش نکنید.

سخن پایانی:

در محصولات آرمان ماسک، از پارچه‌ها و مخصوصا کش‌های درجه یک استفاده شده است. بنابراین حتی اگر مدت طولانی از آن‌ها استفاده کنید هم دچار سردرد نخواهید شد. این موضوع در ماسک سه بعدی آرمان ماسک و سه لایه بنددار یا سه لایه کشدار کاملا در نظر گرفته شده است.

منابع:

• خبرگزاری ایسنا؛ استفاده از ماسک‌های متعدد باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز می‌شود
• ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد؛ خطرات ماسک در طول بحران کووید-19، سال 1400، دوره 29، شماره 1.
• خبرگزاری ایمنا؛ آیا استفاده از ماسک باعث بروز سردرد می‌شود؟